ιδρύω

ιδρύω
(ΑΜ ἱδρύω)
(ενεργ. και μέσ.) οικοδομώ, κτίζω («ο ναός ιδρύθηκε τον 5ο αιώνα» β. «ἱδρύσαντο ὑπὸ τῇ ἀκροπόλι Πανὸς ἱρόν», Ηρόδ.)
νεοελλ.
συνιστώ, συγκροτώ («ιδρύω πολιτικό κόμμα»)
αρχ.
1. πείθω κάποιον να παραμείνει, να εγκατασταθεί («αὑτός τε κάθησο καὶ ἄλλους ἵδρυε λαούς», Ομ. Ιλ.)
2. τοποθετώ το στράτευμα («ἵδρυσε στρατιὴν ἐπὶ ποταμῷ», Ηρόδ.)
3. εγκαθιστώ κάποιον σε κάποιο τόπο
4. (με κακή σημ.) προκαλώ, διεγείρω («ἐν τοῑς ἀστοῑσιν ἱδρύσης Ἄρη ἐμφύλιον» — στους πολίτες θα προκαλέσεις εμφύλιο πόλεμο, Αισχύλ.)
5. μέσ. ἱδρύομαι
τοποθετώ ασφαλώς, εγκαθιδρύω («ἵδρυται ἄνακτα γῆς», Ευρ.)
6. παθ. είμαι εγκατεστημένος, μένω (α. «κατ' οἶκον ἵδρυται γυνή», Ευρ. β. «ποῡ κλύεις νιν ἱδρῡσθαι χθονός;», Σοφ.)
7. παθ. (για στρατό) στρατοπεδεύω («ἡ στρατιά βεβαίως ἔδοξεν ἱδρῡσθαι», Θουκ.)
8. παθ. εφησυχάζω
9. (παθ. παρακμ.) (για πόλεις) κείμαι, βρίσκομαι («ἵδρυται ἡ πόλις αὕτη τῆς Αἰγύπτου ἐν μέσῳ τῷ Δέλτα», Ηρόδ.)
10. φρ. «ἥρωες κατὰ πόλιν ἱδρυμένοι» — ήρωες προς τιμήν τών οποίων έχουν στηθεί αγάλματα.
[ΕΤΥΜΟΛ. Το ρ. προέρχεται πιθ. από ονοματικό θ. ιδρυ-, που παραμένει ανερμήνευτο. Ο τ. ιδρύω (ιδ-ρύω) συνδέεται με το έζομαι / ίζω και ανάγεται στη ρίζα *sed- (πρβλ. έζομαι), οπότε το ι- ερμηνεύεται είτε κατ' αναλογία προς το ίζω είτε ως συνοδίτης φθόγγος, ο οποίος αναπτύχθηκε στη μηδενισμένη βαθμίδα *sd- τής ρίζας *sed-, ήτοι ιδ-ρύω < *sid-ruo. Τέλος, η κατάλ. -ρυω πρέπει να συνδέεται με παράγωγα τού έζομαι που εμφανίζουν κι αυτά -ρ- (πρβλ. έδ-ρα).
ΠΑΡ. ίδρυμα, ίδρυση(-ις)
νεοελλ.
ιδρυτής.
ΣΥΝΘ. (Β' συνθετικό) ανιδρύω, εγκαθιδρύω, ενιδρύω, καθιδρύω
αρχ.
αφιδρύω, εισιδρύω, εξιδρύω, εφιδρύω, μεθιδρύω, παρακαθιδρύω, παριδρύω, προενιδρύω, προϊδρύω, προσιδρύω, προσκαθιδρύω, συγκαθιδρύω, συνιδρύω, υπεριδρύω, υφιδρύω
νεοελλ.
επανιδρύω].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?

Look at other dictionaries:

  • ιδρύω — ιδρύω, ίδρυσα βλ. πίν. 5 …   Τα ρήματα της νέας ελληνικής

  • ἱδρύω — ἱδρύ̱ω , ἱδρύω make to sit down pres subj act 1st sg ἱδρύ̱ω , ἱδρύω make to sit down pres ind act 1st sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • ιδρύω — ίδρυσα, ιδρύθηκα, ιδρυμένος 1. ανεγείρω, οικοδομώ: Μετά τον πόλεμο ιδρύθηκαν πολλά σχολεία. 2. συγκρατώ, δημιουργώ: Οι νέοι του χωριού μας ίδρυσαν μορφωτικό σύλλογο. – Το κράτος του Ισραήλ ιδρύθηκε μετά το β’ παγκόσμιο πόλεμο …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • ἱδρυνθέντα — ἱδρύω make to sit down aor part pass neut nom/voc/acc pl ἱδρύω make to sit down aor part pass masc acc sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • επανιδρύω — ιδρύω ξανά, στήνω πάλι, ξαναχτίζω, αναστηλώνω, επανασυνιστώ …   Dictionary of Greek

  • ἱδρυνθεῖσα — ἱδρύω make to sit down aor part pass fem nom/voc sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • ἱδρυνθεῖσαν — ἱδρύω make to sit down aor part pass fem acc sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • ἱδρυνθείη — ἱδρύω make to sit down aor opt pass 3rd sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • ἱδρυνθείς — ἱδρύω make to sit down aor part pass masc nom/voc sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • ἱδρυνθείσαις — ἱδρύω make to sit down aor part pass fem dat pl …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”